محمود نریمانمحمود نریمان از فعالان عرصه سیاسی در زمان قبل و بعد از دولت دکتر مصدق بود، و در کابینه دکتر مصدق منصب وزارت دارایی را احراز کرد. ۱ - شرح حال اجمالیمحمود نریمان فرزند عون‌الملک جزایری از مدیران بانک شاهنشاهی، در سال ۱۲۷۲ش در تهران به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند و برای ادامه تحصیلات به اروپا رفت، وی ابتدا به انگلیس و سپس سویس را برای تحصیل انتخاب کرد، وی در ژنو در رشته تجارت دانشنامه گرفت و بعد از مراجعت به وطن در وزارت دارایی در سمت مترجم استخدام شد و مدراج ترقی اداری را طی کرد. ۲ - مهم‌ترین مشاغل نریمانمهمترین مشاغل وی ریاست اداره اقتصاد، ریاست ضرابخانه، ریاست محاکمات اداری ریاست کمیسیون ارز و دبیر کل مالیات‌های غیر مستقیم بود، او در سال ۱۳۲۲ به معاونت وزارت دارایی رسید و در سال ۱۳۲۳ در آخرین ترمیم کابینه ساعد مراغه‌ای به وزارت راه و ترابری منصوب شد، چند ماهی نیز شهردار تهران بود و در کابینه حکیمی به وزارت پست و تلگراف و تلفن رسید. [۱]
عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی ایران، ج۲، ص۱۶۱۹- ۱۶۲۰.
در پنجم بهمن ۱۳۲۹ دکتر نریمان به همراه حسین مکی، مظفر بقایی، حائری‌زاده و آزاد، دولت نظامی رزم‌آرا را به علت عدم امنیت قضایی استیضاح کردند، دولت رزم‌آرا همان روز به استیضاح پاسخ داد و از صد و سه نفر حاضر در مجلس شورای ملی، نود و یک نفر به دولت رزم‌آرا رای اعتماد دادند. ۳ - دفاع از فداییان اسلاموی در تیر ماه سال ۱۳۳۰ در یکی از نطق‌های خود در مجلس شورای ملی از جمعیت فداییان اسلام دفاع و اقدام خلیل طهماسبی را شجاعانه خواند و گفت: تیری که از اسلحه مرد رشید و فداکار مسلمان به عمر مداخله کننده در انتخابات تهران خاتمه داد و صندوق‌هایی که به دستور هژیر با آراء تقلبی پر کرده بودند، طعمه حریق شد، نام خلیل طهماسبی در تاریخ ایران در میان فداکار‌ترین و شجاع‌ترین قهرمانان این کشور باید همیشه ثبت شود. [۲]
متینی، جلال، کارنامه سیاسی دکتر مصدق، ص۲۲۲.
۴ - نریمان در کابینه مصدقدکتر نریمان در کابینه دکتر مصدق در سال ۱۳۳۰ به وزارت دارایی منصوب شد. در سال ۱۳۳۲ دکتر مصدق رفراندمی را برای انحلال مجلس به راه انداخت که از نظر سیاسی عواقب آن به صورت کودتای ۲۵ و ۲۸ مرداد خود‌نمایی کرد و در عرض دو هفته با تغییر دولت از طریق کودتا نادرست بودن تصمیم دکتر مصدق را نشان داد. جمعی از برجستگان و مشاوران و هواداران دکتر مصدق از جمله دکتر نریمان، دکتر شایگان، دکتر معظمی، دکتر سنجابی، دکتر صدیقی و خلیل ملکی به همین دلایل سیاسی کوشش کردند، دکتر مصدق را از تصمیم خود منصرف کنند که موفق نشدند. [۳]
متینی، جلال، کارنامه سیاسی دکتر مصدق، ص۳۵۸.
پس از کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ هیت وزیران تشکیل شد، پیشنهاد دکتر نریمان این بود که نصیری و دیگر افسرانی که با او بازداشت شده بودند، را به جرم قیام ضد مصالح ملی و نهضت ملی ایران فردا در یک دادگاه صحرایی محاکمه و اعدام نمایند که این پیشنهاد در هیت وزیران رد شد. [۴]
هوشنگ مهدوی، عبد الرضا، سرنوشت یاران مصدق، ص۲۵۸.
پس از کودتای ۲۸ مرداد نریمان به همراه دیگران در منزل محاصره شده دکتر مصدق بودند که حمله به منزل دکتر مصدق شروع شد؛ دکتر شایگان ماجرا را این گونه شرح می‌دهد: نریمان که دید خانه محاصره شده است، گفت که الان که باید دیگران ما را بکشند، بهتر است، خودکشی کنیم و رولور را در آورد تا من و مصدق و خود را بکشد، مصدق گفت، این کار را نکن و به من گفت رولور را از دستش بگیرم، من هم اطاعت کردم و به زور رولور را گرفتم و در گنجه گذاشتم. [۵]
نجاتی، غلام رضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت وکودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۴۲۷.
کسانی که در خانه بودند، بعد از مدتی به همراه دکتر مصدق از منزل خارج شده و چند روزی مخفی گردیدند.۵ - اتهام معاونت در قتل رزمآرادر بیست و هفتم دی ماه ۱۳۳۴ دادستان ارتش اعلام کرد، در رابطه با قتل سپهبد رزم‌آرا بیست و دو نفر تحت تعقیب دادستانی ارتش هستند و توقیف می‌باشند که دکتر بقایی، دکتر حسین مکی، دکتر محمود نریمان، عبدالقدیر آزاد، دکتر شایگان، محمد محمود آقایی، رضا قدوس، کرباسچیان، موسویان از این عده بودند که در بیست سوم بهمن دکتر بقایی و دکتر نریمان و نه نفر دیگر به اتهام معاونت در قتل رزم‌آرا بازداشت شده بودند، به قید التزام آزاد شدند. [۶]
متینی، جلال، کارنامه سیاسی دکتر مصدق، ص۳۸۲.
۶ - وفات نریماندکتر محمود نریمان در سال ۱۳۴۰ بر اثر سکته قلبی در گذشت و در امامزاده اسماعیل زرگنده دفن شد. ۷ - پانویس
۸ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «محمود نریمان»، تاریخ بازیابی ۹۵/۵/۹. سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «محمود نریمان»، تاریخ بازیابی ۹۵/۵/۲۳. رده‌های این صفحه : اعضای جبهه ملی | اعضای کابینه مصدق | تراجم | درگذشتگان سده 14 (قمری) | رجال سیاست | رجال سیاسی عصر پهلوی | مقالات پژوهه | وزیران عصر پهلوی
|